Klimaatadaptatie en biodiversiteit voor inwoners

We proberen klimaatverandering te beperken, bijvoorbeeld door energie te besparen en meer duurzame energie op te wekken. Toch warmt de aarde op en daardoor verandert ook het klimaat. Daarvan zien we nu al de gevolgen, bijvoorbeeld door droogte en bosbranden in de zomer, heviger regenbuien, langdurige hitte en verminderde biodiversiteit. Om problemen en overlast te voorkomen, moeten we ons gedrag en onze omgeving daarom aanpassen.

Daar werkt de gemeente aan, maar ook als inwoner kun je een belangrijke bijdrage leveren aan een klimaatbestendige en biodiverse buurt, gemeente en regio. Daarmee voorkom je overlast door hitte, droogte, neerslag en overstromingen, maar het is ook goed voor de natuur, mooi en gezond:

• Minder overlast: door onze omgeving klimaatbestendig te maken, voorkomen we bijvoorbeeld dat onze kelders en huizen vollopen bij een hevige regenbui. En wist je dat onderdak voor vleermuizen zorgt voor minder muggen? Ze eten er namelijk wel 300 per nacht!
• Mooi: met een groene tuin vol planten en bloemen voorkom je niet alleen hitte en wateroverlast, het ziet er ook leuk uit. Daarbij is het goed voor de biodiversiteit, omdat het groen ook dieren aantrekt.
• Gezond: klimaatverandering vergroot de kans op gezondheidsklachten, bijvoorbeeld door hitte en fijnstof. Door ons gedrag en onze omgeving aan te passen, verkleinen we de kans op die klachten. Wetenschappelijk onderzoek toont bovendien aan dat we in een groene tuin beter tot rust komen.

Wist je dat je met kleine aanpassingen aan je woning of tuin vaak al heel veel kunt bereiken? En dat hoeft helemaal niet duur en ingewikkeld te zijn! Wat dacht je bijvoorbeeld van een tegel uit je tuin vervangen door planten of bloemen of een struik tegen je gevel laten groeien.

Je kunt het ook grootser aanpakken en investeren in bijvoorbeeld een regenwateropslag of je volledige tuin biodivers herinrichten. Daar kun je dan gelukkig (financiële) hulp bij krijgen. Bovendien zijn de investeringen de moeite waard, omdat je er een mooie en gezonde(re) plek voor terugkrijgt. Niet alleen voor jou, maar ook voor de natuur!

Hieronder vind je verschillende ideeën voor het klimaatbestendig maken van je huis en tuin. Sommige kosten weinig tijd, geld en moeite en zijn (bijna) meteen uit te voeren. Andere kosten wat meer moeite of geld. Zo kun je zelf kiezen wat bij jou en jouw omgeving past.

Gelijk aan de slag

• Tegel eruit, groen erin: minder tegels in je tuin heeft veel voordelen. Zo zorgt het ervoor dat water sneller in de bodem kan zakken. Bovendien zorgt groen voor meer verkoeling. Kijk ook eens op steenbreek.nl.
• Groene erfafscheiding: in plaats van een houten of stenen schutting kun je ook een groene erfafscheiding maken. Prettig voor vogels, maar ook egels maken er ook dankbaar gebruik van.
• Regenton: het is eenvoudig en makkelijk te installeren en je kunt het opgevangen regenwater gebruiken om je bloemen en planten water te geven.
• Moestuin: eten uit je eigen tuin is leuk, lekker en helemaal niet moeilijk. Ook op een balkon of terras is moestuinieren in een bak heel goed mogelijk.
• Klimplanten tegen de gevel: een groene gevel zorgt voor verkoeling in huis op warme dagen en werkt dus als natuurlijke isolatie. Ook vogels vinden het een fijne plek om te schuilen.
• Diervriendelijke tuin: niet alleen groen is belangrijk, ook dieren leveren een bijdrage aan een klimaatbestendige omgeving. Overweeg daarom een insectenhotel of wormenbak, kies bloemen waar vlinders en bijen van houden en laat takken en bladeren liggen voor egels en vogels.
• Dakgoot schoonmaken: verstopte en kapotte dakgoten zorgen voor veel lekkages en schade. Controleer dus regelmatig of je dakgoot nog heel is en vrij is van bladeren.
• Milieuvriendelijke bestrijdingsmiddelen: heb je last van onkruid of ongedierte? Dan kun je het beste onkruid- en ongediertebestrijding zonder chemische toevoegingen gebruiken. Nog beter is het om geen bestrijdingsmiddelen te gebruiken, maar natuurlijke vijanden. Dat werkt vaak beter én duurzamer. Wist je bijvoorbeeld dat lieveheersbeestjes dol zijn op bladluis? En dat mezen dol zijn op de eikenprocessierups? 

Iets meer moeite

• Geveltuin: verwijder een rij tegels langs de gevel van je huis en leg een tuinstrook aan. Het ziet er leuk uit én voorkomt wateroverlast, omdat het water makkelijker de grond in kan lopen.
• Vergroen je tuin: voor een aantrekkelijke groene tuin is ‘de regel’ dat je niet meer dan 30% van je tuin verhardt. De rest is bestemd voor groen (planten) of blauw (water). Met gras in plaats van tegels kun je vaak al veel bereiken.
• Regenpijp afkoppelen: door de regenpijp van het riool af te koppelen, ontlast je het riool. Zorg er wel voor dat het water ergens naartoe kan (en niet je huis in), bijvoorbeeld via een regenwatervijver of infiltratiekratten.
• Wadi: dit staat voor waterafvoer door infiltratie en is een verlaging in je tuin waar het water naartoe stroomt, bijvoorbeeld vanaf je dak. Je kunt er een grasveldje van maken, maar bijvoorbeeld ook planten in plaatsen die tegen water en droogte kunnen.
• Regenwatervijver: een natuurlijke regenwatervijver kun je zo goedkoop of duur maken als je zelf wilt, bijvoorbeeld met sierelementen of stromend water. Je kunt het o.a. gebruiken als opvang voor regenwater dat van je dak komt.
• Plant een boom: heb je de ruimte, plant dan een boom. Die geeft schaduw en verkoeling in de steeds warmere zomers, zorgt voor frisse lucht en creëert een leefgebied voor vogels, insecten en andere dieren. 
• Vervang gras door beplanting: daarmee wordt je tuin biodiverser en neemt de grond meer water op. En je hoeft niet meer zo vaak te maaien.

Grotere investeringen

• Regenwateropslag: met het plaatsen van een regenwatertank vang je extra water op voor het sproeien van de tuin of het doorspoelen van je toilet.
• Waterdoorlatend terras: je kunt een betegeld terras vervangen door grind of houtsnippers. Je kunt ook kiezen voor een waterdoorlatende verharding, zoals grasbetontegels, poreuze betonklinkers of klinkers met een open voeg.
• Groen dak: met een groen dak leg je een laag begroeiing op je normale dak. Het ziet er leuk uit, zorgt voor verkoeling in huis, houdt water vast én is goed voor de biodiversiteit. Bovendien gaat een groen dak twee keer langer mee dan een gewoon dak.
• Plant een houtsingel, een boomgaard of een vogelbosje: woon je in het buitengebied en heb je wat meer ruimte? Laat dan een landschapsplan maken. Hiermee kun je je plekje langzaam omvormen naar een biodiverse en klimaatbestendige omgeving.

Op onderstaande websites vind je nog veel meer tips om je omgeving klimaatbestendig te maken:

• Milieu Centraal
• Steenbreek.nl
• Huisje boompje beter
• Tuinbranche Nederland

Ben je benieuwd naar voorbeelden van inwoners die klimaatadaptieve maatregelen hebben genomen? Voorbeelden en ervaringen vind je op Duurzaamheidsloket Noord Veluwe.

Heb je vragen over het klimaatbestendig maken van je woning en tuin of balkon? Of wil je aan de slag en heb je daarbij (financiële) hulp nodig? Dan zijn er verschillende mogelijkheden:

Duurzaamheidsloket

Je kunt onder andere terecht bij Duurzaamheidsloket Noord Veluwe. Hier krijg je informatie en advies op het gebied van onder andere de verduurzaming van je woning en zij hebben ook veel tips over het duurzamer maken van o.a. je tuin.

Stimuleringsregeling klimaatadaptie

Je kunt deze regeling aanvragen voor het verduurzamen van de buitenruimte om wateroverlast en droogte tegen te gaan en jouw tuin koeler te maken tijdens hete zomerdagen. De subsidie is opgezet in samenwerking met waterschap Vallei en Veluwe. Lees meer hierover op Duurzaamheidsloket Noord Veluwe.

Subsidie Waterschap Vallei en Veluwe

Heb je een initiatief op het gebied van klimaatadaptatie en ligt het idee in het verlengde van de taken en het werk van het waterschap? Dan kun je subsidie aanvragen voor maximaal 25% van de totale kosten van het initiatief/de activiteit met een maximumsubsidie van € 15.000.

Werken aan een klimaatbestendige en biodiverse omgeving doen we samen. Ook de gemeente Nunspeet draagt hier haar steentje aan bij, onder andere op de volgende manieren:

• Stichting Steenbreek: elke vierkante meter steen die wordt vervangen door groen helpt tegen wateroverlast, hitte en luchtvervuiling en stimuleert de biodiversiteit en gezondheid. Daarom steunen we Stichting Steenbreek.
• Bloemen en bijen: we proberen de biodiversiteit in onze gemeente te versterken, bijvoorbeeld door bloeiende bermen te creëren en bijvriendelijke planten te gebruiken bij landschapsinrichting.
• Hemelwatervisie: om een robuuste, duurzame en veilige leefomgeving te maken waarin geen schade meer optreedt door wateroverlast heeft de gemeente Nunspeet samen met Elburg en het waterschap een hemelwatervisie opgesteld.
• Afkoppelen van wegen: waar eigenaren van panden hun regenafvoer kunnen afkoppelen van de riolering doet de gemeente dat bij de wegen. Zo voorkomen we samen dat het riool overbelast raakt bij hevige regen.
• Klimaatbestendig bosbeheer: we vormen onze bossen verder langzaam om naar meer gevarieerd bos met meer loofbomen. Dat is beter voor de brandveiligheid, zorgt voor meer variatie en biedt door een rijkere strooisellaag meer ruimte voor bodemleven.
• Afkoppelen Feithenhof: op het bedrijventerrein is 10 hectare verhard oppervlak (inclusief gebouwen) afgekoppeld van het riool. Het regenwater wordt op innovatieve wijze geïnfiltreerd door diepte-infiltratie.
• Retentiegebieden: om waterpieken op bedrijventerrein De Kolk en in woonwijk Molenbeek te voorkomen, hebben we twee retentiegebieden aangelegd. Het regenwater dat in dit retentiegebied wordt opgevangen, kan na piekbuien langzaam infiltreren in de bodem.
• Waterberging in Elspeet: onder de parkeerplaats bij de Dorpskerk in Elspeet is een waterberging van 1250 kuub gebouwd om wateroverlast te voorkomen.
• Groenbeleid: hierin staat dat er niet minder groen mag komen. Bovendien wordt 30% van al onze bermen in 2030 ecologisch beheerd.
• Milieuvriendelijke onkruidbestrijding: chemische bestrijdingsmiddelen zijn schadelijk voor plant, dier en bodem. Daarom gebruikt de gemeente onkruidbestrijding die vrij is van chemische toevoegingen.
• Faciliteren en financieren: we faciliteren en financieren verschillende initiatieven in het kader van water en biodiversiteit. Denk aan onze landschapssubsidie, de afkoppelingsregeling hemelwaterafvoer en informatieverstrekking voor natuurinclusief bouwen bij nieuwbouw.