Energieopwekking voor maatschappelijke organisaties

Er zijn verschillende redenen om als organisatie zelf energie op te wekken. Zo is het niet alleen financieel aantrekkelijk, je levert ook een concrete bijdrage aan een beter milieu en laat zien dat je duurzaam bezig bent - en dat vinden medewerkers, klanten en bezoekers steeds belangrijker.

Lagere maandlasten

Ten eerste bespaar je op de energiekosten als je zelf energie opwekt. Zeker een kleine stichting of vereniging biedt dat voordelen, omdat je dan vaak geen grootverbruiker bent en relatief veel belasting betaalt. Als je zelf energie opwekt, doe je één keer een grote investering in bijvoorbeeld zonnepanelen of een warmtepomp. Daarna wek je zelf stroom op of verwarm je zelf je water of pand. De maandelijkse lasten van stroom en gas gaan dan omlaag.

Slimme investering

De investeringen hebben in veel gevallen een terugverdientijd van 5 tot 10 jaar, zeker in combinatie met verschillende subsidieregelingen. Daardoor is het rendement op de investering in een eigen energievoorziening bovengemiddeld. En wek je meer stroom op dan je verbruikt, dan levert het zelfs extra geld op (al is dat maar een bescheiden bedrag). Zeker als je bijvoorbeeld een groot dak hebt, kan het opwekken van energie een mooi extraatje opleveren.

Onafhankelijker

Omdat je weinig of geen energie meer afneemt van een leverancier, ben je ook minder afhankelijk van bijvoorbeeld prijsstijgingen. Hoe meer eigen groene energie je opwekt, hoe minder last je hebt van stijgingen van energieprijzen. Daarbij ben je minder afhankelijk van onbalanskosten die netbeheerders doorbelasten.

Maatschappelijk verantwoord

Als vereniging of stichting heb je vaak een belangrijke maatschappelijke functie. Met een eigen duurzame energievoorziening laat je zien dat je ook op dat vlak je maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt.

Bijdragen aan een beter milieu

Een laatste reden om als organisatie zelf energie op te wekken is natuurlijk om een bijdrage te leveren aan een beter milieu. Zo verminder je de uitstoot van schadelijke stoffen die luchtvervuiling veroorzaken en komt er ook minder CO₂ in de lucht terecht, wat bijdraagt aan de opwarming van de aarde. Hoe minder fossiele brandstoffen we verbruiken omdat we onze eigen groene energie opwekken, hoe beter het dus is.

Voordat je zelf energie op kunt wekken, moet je investeren in de apparatuur. Hoeveel dat je organisatie kost, is afhankelijk van meerdere factoren, zoals de vorm van opwek en de grootte ervan. 

Verschillende mogelijkheden

Allereerst zijn verschillende manieren om zelf energie op te wekken, bijvoorbeeld met zonnepanelen, zonnecollectoren, een warmtepomp of zelfs een windmolen. De ene investering is duurder dan de andere. Zo zijn zonnepanelen de laatste jaren steeds goedkoper geworden, maar is een warmtepomp nog relatief duur. Bovendien hoeven bijvoorbeeld zonnepanelen niet op je eigen dak te liggen. Je kunt ook meedoen aan een energieproject, stukjes wind- of zonne-energie kopen of gebruik te maken van het dak van een ander bedrijf.

Terugverdientijd

Je moet een financiële investering voordat je zelf energie kunt opwekken. Toch zijn al die investeringen de moeite waard, omdat ze zich uiteindelijk terugbetalen, meestal binnen 5 tot 10 jaar. Bovendien zijn er verschillende (financiële) hulpmiddelen die je kunnen helpen bij je investering.

Salderen

De salderingsregeling betekent dat je de stroom die je aan het elektriciteitsnet levert mag wegstrepen (salderen) tegen de stroom die je van het net afneemt. Dat is financieel aantrekkelijk, want stroom die het energiebedrijf aan jou levert is duurder (zo’n 22,5 cent) dan de stroom die jij teruglevert aan het net (rond de 7 cent).

Deze regeling geldt alleen voor kleinverbruikers. Als het vermogen van de hoofdzekering groter dan 3x80 Ampère is, dan ben je een grootzakelijke verbruiker en ben je verplicht een zakelijke terugleverovereenkomst af te sluiten. Hierin spreek je een terugleververgoeding af per opgewekte kWh.

Heb je een kleinzakelijk energiecontract, dan wil de regering de regeling vanaf 2023 bovendien veranderen: je mag dan elk jaar minder stroom wegstrepen en vanaf 2031 mag je helemaal niet meer salderen. Toch blijven groene energie een goede investering. Lees meer hierover op Milieucentraal.nl.

Zelf energie opwekken kan op verschillende manieren, zowel als je kijkt naar de techniek als naar de vorm van investeren en de kosten van die investering. Voor welke vorm van energieopwekking je kiest, is erg afhankelijk van de of je bijvoorbeeld een sportvereniging of een zorginstelling bent, een kerk of een school. Hieronder vind je een overzicht van verschillende mogelijkheden.

Zonnepanelen

De bekendste en populairste manier om zelf elektriciteit op te wekken, is met zonnepanelen, die steeds goedkoper, efficiënter en compacter worden. Hoe rendabel zonnepanelen zijn, hangt onder andere af van de grootte, de ligging en helling van het dak. Ook subsidies, salderingsmogelijkheden en de elektriciteitsprijs zijn hierop van invloed. Gemiddeld verdienen bedrijven zonnepanelen echter in 6 tot 10 jaar terug.

De RVO geeft meer informatie over het gebruik van zonnestroom en zonnewarmte.

Zonnecollector of zonneboiler

Een zonneboiler maakt gebruik van de zon, die via een zonnecollector op het dak het water verwarmt in een voorraadvat. Het vat kun je ook aansluiten op de cv-ketel of warmtepomp, waarmee je het water kunt verwarmen tot 60 graden.

Het water kun je gebruiken voor warm water of de verwarming. Een zonnecollector is rendabel als je dagelijks enkele honderden liters water gebruikt, bijvoorbeeld voor douches bij een sportvereniging of in een zorginstelling. Uiteindelijk kun je met een warmtepomp ongeveer 50% besparen op je energiekosten voor warm water. Bovendien zijn er verschillende subsidiemogelijkheden. Lees meer hierover op rvo.nl.

(Hybride) warmtepomp

Een warmtepomp is een elektrische verwarming die de warmte van de aarde of de lucht gebruikt om gebouwen en water te verwarmen of te koelen. Er zijn verschillende soorten warmtepompen:

• Een volledig elektrische warmtepomp verwarmt je pand en al je water. Als je ook elektrisch kookt, is je organisatie aardgasloos.
• Een hybride warmtepomp combineer je met een cv-ketel. De cv-ketel springt dan bij als het erg koud is en zorgt voor warm water. Op de meeste andere dagen werkt de warmtepomp helemaal zelfstandig.
• Een ventilatiewarmtepomp is een kleine warmtepomp die warmte uit de ventilatielucht haalt.

Warmtepompen zijn niet voor elke organisatie geschikt. Zo verwarmen ze het water maar tot ongeveer 50 graden. Je moet dus een systeem hebben voor lage temperaturen en bovendien goede isolatievoorzieningen hebben. Een alternatief is dan de hybride warmtepomp. De cv-installatie werkt dan vooral in de winter, en de warmtepomp in het voor- en naseizoen.

Lees meer over het gebruik van bodemenergie en aardwarmte of geothermie vind je op rvo.nl.

Windmolen

Energie opwekken met de wind is uiteraard niet voor alle organisaties weggelegd. Zo moet er rekening worden gehouden met omliggende bebouwing, de veiligheid, het landschap en de natuur. Maar als het mogelijk is om een grote windturbine te plaatsen, dan verdien je de investering van ongeveer 1,4 miljoen euro per MegaWatt binnen 7 tot 10 jaar terug.

Tegenwoordig zijn er overigens ook zogenaamde ‘urban wind turbines’, die ook geschikt zijn voor op sommige daken. Hiervoor heb je wel een vergunning nodig. Lees meer hierover op rvo.nl.

Warmte-krachtkoppeling

Heb je als organisatie een lage gasprijs of heb je ook buiten de winterperiode veel warmte nodig, bijvoorbeeld als zwembad of zorglocatie? Dan kun je gebruikmaken van een warmte-krachtkoppeling (WKK). Daarmee kun je tegelijkertijd warmte en elektriciteit produceren, waardoor je aardgas efficiënter gebruikt en kun je wel 30% CO₂ besparen.

Zo’n WKK-installatie is op zichzelf niet volledig groen als je er bijvoorbeeld aardgas voor gebruikt. Gebruik je echter groen gas, dan zijn de warmte en elektriciteit wel CO₂-vrij opgewekt.

Meer informatie over energie opwekken als maatschappelijke organisatie kun je onder andere vinden op de volgende websites:

• Rijksdienst voor Ondernemend Nederland: informatie over het opwekken van energie als bedrijf
• KVK-Ondernemersplein: een overzicht van subsidies en regelingen
• Nunspeet Verduurzaamt: kennisplatform voor duurzaamheid en MVO

Heb je vragen over het opwekken van energie of wil je hulp hebben? Dan zijn daarvoor verschillende mogelijkheden.

Nunspeet Verduurzaamt

Zo kun je onder andere terecht bij Nunspeet Verduurzaamt, het kennisplatform voor duurzaamheid en MVO. Door samen te werken met bedrijvenkringen, ondernemingsverenigingen, lokale duurzame initiatieven en de gemeente Nunspeet streeft de stichting naar een collectieve aanpak voor verduurzaming. Lees meer hierover op nunspeetverduurzaamt.nl.

Energieke regio

Stichting Energieke Regio helpt bedrijven met het verduurzamen van hun gebouwen, waaronder ook maatschappelijke organisaties, verenigingen van eigenaren en woningcorporaties. Zij betrekken daarbij de maatschappelijke, financiële, wettelijke en comfortaspecten. Lees meer hierover op energiekeregio.nl.

Voordat je energie kunt opwekken, moet je soms eerst investeren. Lang niet alle maatschappelijke organisaties hebben de financiële middelen daarvoor. Gelukkig is het mogelijk om ondersteuning te krijgen. Zo ziet de Belastingdienst de investering in de opwek van duurzame energie als investering in bedrijfsmiddelen. Dat betekent dat de afschrijving aftrekbaar is van de winst.

Maar er zijn nog meer mogelijkheden. Hieronder vind je daarvan een overzicht en op rvo.nl vind je nog meer informatie over de subsidies en financiering.

Investeringssubsidie duurzame energie (ISDE)

Wil je een of meer warmtepompen of zonneboilers kopen? Kijk dan of je gebruik kunt maken van de Investeringssubsidie duurzame energie (ISDE). Daarmee krijg je een deel van de aanschafkosten terug. Zo kun je je pand duurzaam verwarmen tegen lagere kosten. Lees meer hierover op rvo.nl.

Een zonnepaneleninstallatie van een zakelijke gebruiker, school en vereniging komt vanaf januari in aanmerking voor subsidie, zodra deze een vermogen heeft van ten minste 15 kilowattpiek en maximaal 100 kilowattpiek (circa 50 – 300 panelen). Daarnaast moet de installatie aangesloten zijn via een kleinverbruikersaansluiting van 3*80 ampère. De subsidie bedraagt 125 euro per kilowattpiek. In de praktijk is dit circa 25% van de aanschafwaarde. Meer informatie en aanvragen: rvo.nl.

Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek (KIA)

Als je in bedrijfsmiddelen investeert, kun je de kosten in sommige gevallen aftrekken van de winst. Dit gebeurt volgens een vast percentage dat is gekoppeld aan de investeringsomvang. Lees meer hierover op Belastingdienst.nl.

Aanpassingen gemeenschapsvoorziening

Beheer je een gemeenschapsvoorziening zoals een dorpshuis en wil je maatregelen nemen die energie besparen of opwekken? Dan kun je bij de provincie Gelderland subsidie aanvragen. De subsidie bedraagt maximaal 50% van de kosten van het plan. Het subsidiebedrag voor de toegankelijkheids- en energiemaatregelen ligt tussen €10.000,- en €50.000,-.

Sportlening BNG Duurzaamheidsfonds

Sportverenigingen kunnen bij het BNG Duurzaamheidsfonds een Sportlening aanvragen voor de verduurzaming van hun accommodatie. Het rentetarief van deze lening is 1,95%. Lees meer hierover op BNGduurzaamheidsfonds.nl.

Energiebespaarlening

De Energiebespaarlening zorgt ervoor dat je de kosten voor bijvoorbeeld zonnepanelen of isolatie niet in een keer hoeft te betalen en is ook beschikbaar voor VvE’s en scholen. Het idee is dat je met de besparing op energiekosten de lening aflost. Op een aantal punten verschilt deze lening met de hierboven genoemde duurzaamheidslening. Zo is het met de Energiebespaarlening niet mogelijk alleen in zonnepanelen te investeren. Lees meer hierover op energiebespaarlening.nl.

De Renovatieversneller

Woningcorporaties (maar ook VvE’s en woningeigenaren) kunnen deze subsidieregeling gebruiken voor het grootschaliger verduurzamen van wijken. Deze subsidie kan ook ingezet worden voor het aardgasvrij maken van wijken. De hoogte van de subsidie is maximaal €7,5 miljoen euro per deelnemer en maximaal €10 miljoen euro per project. Lees meer hierover op renovatieversneller.nl.

Leefbaarheid, aanpassingen gemeenschapsvoorziening

De provincie Gelderland verleent subsidies aan beheerders van gemeenschapsvoorzieningen (zoals een dorpshuis), als zij bijvoorbeeld zelf duurzame energie willen opwekken. Lees meer hierover op gelderland.nl.

Milieu-investeringsaftrek (MIA)/Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (VAMIL)

Als ondernemer kun je fiscaal voordelig investeren in milieuvriendelijke technieken dankzij de Milieu-investeringsaftrek (MIA) en de Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (Vamil). Zo profiteer je met de MIA van een investeringsaftrek tot 36% van het investeringsbedrag, bovenop de gebruikelijke investeringsaftrek. Met de VAMIL kun je 75% van de investeringskosten versneld afschrijven. Lees meer hierover op rvo.nl.

Salderingsregeling

Tot slot is er nog de salderingsregeling. Dat betekent dat de energie die je als kleinverbruiker teruglevert aan het energiebedrijf wordt verrekend met je verbruik, wat gunstiger is dan je opgewekte energie ‘verkoper’ tegen het teruglevertarief. Het is goed om te weten dat de salderingsregeling voor zonnepanelen in 2023 wijzigt. Lees meer hierover op Milieucentraal.nl.

Europese subsidies

Als organisatie kun je op verschillende manieren een EU-subsidie aanvragen, bijvoorbeeld voor de Europese Structuur- en Investeringsfondsen (ESI-fondsen). Waar je de aanvraag moet indienen, hangt af van de subsidieregeling. Lees meer hierover op Rijksoverheid.nl.

De gemeente Nunspeet maakt ook werk van duurzame energie. Dat doen we onder andere met de volgende initiatieven:

• Proactieve bouwplantoets: bij vergunningaanvragen rondom woningen wordt meteen meegedacht en gewezen op mogelijkheden voor mogelijkheden om energie te besparen en/of op te wekken.
• Zonnepanelen gemeentehuis: dit ligt vol met 198 zonnepanelen. Dit betekent een jaarproductie van 55.000 kWh. Dit is 15% van het huidige elektriciteitsgebruik, vergelijkbaar met het gebruik van 20 huishoudens.
• Zonnepanelen brandweerkazerne: het dak van de brandweerkazerne aan de Elburgerweg heeft een zonnestroominstallatie met een capaciteit van 13.000 kWh per jaar.
• Manege Wezenland: om de energievraag van het gemeentehuis nog meer met eigen productie af te dekken werden samen met de manege 702 zonnepanelen (200.000 kWh) op het dak van de manege gelegd. Met deze drie daken wekt de gemeente nu voor meer dan 80% de energievraag van het gemeentehuis zelf op.
• 100% Nederlandse groene energie: sinds 2018 koopt de gemeente 100% Nederlandse groene energie in voor gemeentelijke gebouwen. De ambitie van de gemeente is dat zij in 2025 50% van de gebruikte energie ook zelf duurzaam opwekt.
• Zonnepanelen maatschappelijke gebouwen: deze zonnepanelen zijn voor eigen gebruik of voor dat van de maatschappelijke gebruiker.
• Sporthal Feithenhof: hier worden zonnepanelen geplaatst, mogelijk op een groen dak. Dit betekent een dak met plantjes die bij hevige regen het water vasthouden en langzaam afgeven, het pand isoleren en zorgen voor een beter rendement van de panelen.
• Bosgecompenseerd aardgas: voor de verduurzaming van aardgas levert onze leverancier Engie bosgecompenseerd gas (de aanplant van bossen op andere continenten). Toch willen de Veluwegemeenten een stap verder te gaan. Samen met Engie kijken de gemeenten naar alternatieven voor de verduurzaming van aardgas. Zo zijn de gemeenten al aandeelhouder van afvalverwerkingsbedrijven die uit organisch huishoudelijk afval groen gas produceren.
• Grootschalige energieproductie: we werken aan beleid voor grootschalige energieproductie en doen onderzoek naar de ruimtelijke mogelijkheid hiervoor. Dat doen we onder andere samen met buurgemeenten aan binnen de Regionale Energie Strategie Noord-Veluwe.