Energiebesparing voor maatschappelijke organisaties

Of het nu gaat om een school, zorginstelling, sportclub of kerk, energie besparen is altijd de moeite waard. Daarvoor zijn twee belangrijke redenen: je bespaart op de energiekosten en je levert een belangrijke bijdrage aan een gezonde leefomgeving. Bovendien is het in een aantal gevallen verplicht om energiebesparende maatregelen te nemen of je hierover te laten informeren.

Kostenbesparing

Allereerst loont energie besparen, ook voor kleinere organisaties. Als je minder energie gebruikt, hoef je natuurlijk ook minder te betalen. Of het nu gaat om €2.000,- of meer dan €50.000,-: alle beetjes helpen!

Klimaat en milieu

Een tweede reden om energie te besparen, is om een bijdrage te leveren aan een beter milieu. Bij de energieproductie komen namelijk schadelijke stoffen vrij zoals CO₂ die bijdragen aan de opwarming van de aarde en luchtvervuiling, wat schadelijk is voor onze gezondheid en de natuur. Bovendien worden de fossiele brandstoffen die we gebruiken, zoals aardgas, aardolie en steenkool steeds schaarser, waardoor de energieprijzen stijgen.

Informatieplicht energiebesparende maatregelen

Verbruik je per jaar meer dan 50.000 kWh elektriciteit of 25.000 m³ aardgas(equivalent), dan ben je verplicht om dit te melden bij de RVO. Zij zetten de melding door naar de gemeente. Daarnaast ben je verplicht energiebesparende maatregelen te nemen die je binnen vijf jaar terugverdient. Deze energiebesparingsplicht staat in de Wet milieubeheer. Je kunt dan denken aan spouwmuurisolatie of het regelen van de verwarming per ruimte. Lees meer hierover op rvo.nl. Je kunt ook contact opnemen met de omgevingsdienst Noord-Veluwe (ODNV) via info@odnv.nl of via het telefoonnummer (0341) 47 43 00. De ODNV houdt namens de gemeente Nunspeet toezicht op het naleven van milieuvoorschriften.

Veel maatschappelijke organisaties hebben niet de financiële middelen om te verduurzamen. Dan kan het juist de moeite zijn om wel te kijken naar je energieverbruik, zeker omdat sommige maatregelen weinig geld kosten maar wel besparingen opleveren. Zo blijft er meer geld over voor de zorg, het onderwijs, de sport of andere activiteiten waarvoor de organisatie is opgericht.

Bovendien verdienen investeringen in energiebesparende maatregelen zich altijd terug en vaak al binnen vijf jaar. Daarbij kun je bijvoorbeeld denken aan het aanschaffen van led-verlichting of het isoleren van muren en daken. Bovendien zijn er verschillende subsidiemogelijkheden en leningen die de kosten van grotere investeringen drukken of spreiden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de MIA/VAMIL-, de KIA- of EIA-regeling.

Energiebesparende maatregelen zijn soms makkelijk door te voeren en kunnen op jaarbasis al veel schelen. Maar er zijn ook grotere investeringen mogelijk, die (op termijn) ook meer effect hebben. Voor 19 branches (waaronder de zorg en het onderwijs) zijn er lijsten gemaakt van erkende maatregelen (EML) waarmee je binnen jouw branche doelgericht energie kunt besparen. Lees meer hierover op rvo.nl.

Hieronder vind je een overzicht van quick wins en grotere investeringen.

Gelijk aan de slag

• Minder apparatuur: door het aantal printers en kopieermachines te verminderen, voorkom je veel sluipverbruik. Ook als ze stand-by staan, verbruiken ze opgeteld nog veel stroom. Ga je dus (gedeelde) apparatuur vervangen, kijk dan kritisch of het ook met minder kan.
• Stand-by: vaak blijven computers, beeldschermen en andere elektronica aan of in stand-bymodus staan, zelfs ‘s nachts. Door apparaten helemaal af te sluiten en uit te zetten, voorkom je dat ze energie blijven verbruiken. Dit kun je bijvoorbeeld regelen met slimme schakelaars.
• Klokthermostaat: veel gebouwen hebben een klokthermostaat, die je kunt instellen op winter- en zomertijd en op de gewenste binnen- en buitentemperatuur. Door de thermostaat goed in te stellen en hem bijvoorbeeld een uur voor sluiting lager te zetten, voorkom je onnodig energieverbruik.
• Luchtverversing: de luchtverversing in panden verbruikt veel energie. Je kunt het systeem zo instellen dat het alleen tijdens functioneert als er activiteiten plaatsvinden.
• Ruimte(s) delen: heb je regelmatig ruimtes die niet gebruikt worden? Dan kan het de moeite waard zijn om (delen van) je pand te delen met anderen. Dat scheelt huur- en energiekosten.
• Bewustwording: veel (onnodig) energieverbruik is het gevolg van menselijk handelen. Door werknemers en gasten bewust te maken van duurzaam gedrag, kun je gedrag veranderen en energie besparen. 

Iets meer moeite

• Duurzame verlichting: in veel gebouwen wordt TL-verlichting gebruikt. Dat kan tegenwoordig veel zuiniger, bijvoorbeeld met TL-D Eco-lampen of liever nog led-TL. Ook op andere plekken kun je led-verlichting aanbrengen en aanwezigheidsdetectoren in ruimtes voorkomen dat verlichting onnodig blijft branden als er niemand is. 
• Energiezuinige apparatuur: elektrische apparaten die het ‘Energy Star-label’ hebben, verbruiken minder stroom. Bedenk ook dat laptops zo’n 66% minder energie verbruiken dan desktops.
• Thermostaatkranen: vaak staan thermostaatkranen in ruimtes helemaal open of helemaal dicht, omdat meerdere mensen ze gebruiken. Je kunt de thermostaatkranen gedeeltelijk of helemaal blokkeren, waarmee je de maximale temperatuur uit de kranen kunt reguleren.
• Waterbesparing: gebruik je veel water, bijvoorbeeld met douches? Met een drukknop of spaardouchekop kun je het waterverbruik fors terugbrengen. 
• Verwarming: het verwarmen van gebouwen kan veel energie kosten. Het loont daarom om maatregelen te nemen die ook thuis werken, zoals tochtstrips bij deuren en ramen.
• Koeling: hetzelfde geldt voor het koelen van panden. Het gebruiken van zonwering en het dichthouden van ramen kan al een hoop warmte schelen.

Grotere investeringen

• Isoleren: door je pand te isoleren (zeker als het wat groter is), kun je fors besparen op je energieverbruik. Denk bijvoorbeeld aan de isolatie van wanden, vloeren, daken en leidingen en het installeren van HR++-glas.
• Luchtgordijnen: heb je ruimtes waar de deuren veel open staan, bijvoorbeeld in een centrale hal? Dan gaat er veel warmte verloren. Een luchtgordijn vermindert het warmteverlies, zonder dat het ten koste gaat van de gastvrije uitstraling.
• Verwarmen: je kunt de cv-installatie vervangen door een warmtepomp en zonneboiler. In de zomer levert de boiler bijna al het warme water. In de winter springt de cv-ketel of warmtepomp bij. Ook het verwarmen met infrarood warmtepanelen bespaart energie.

Meer informatie over energiebesparing en energiebesparende maatregelen kun je onder andere vinden op de volgende websites:

• Rijksdienst voor Ondernemend Nederland: informatie over de verduurzaming van utiliteitsgebouwen in:
  • de zorg;
  • de sport,
  • het onderwijs;
  • musea en monumenten.
• Rijksdienst voor Ondernemend Nederland: informatie over de informatieplicht energiebesparing, subsidies en financiering
• Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat: erkende maatregelen van energiebesparing per sector
• KVK-Ondernemersplein: overzicht van mogelijke subsidies en regelingen
• Verduurzamen van kerken

Heb je vragen over het besparen van energie of wil je hulp hebben? Dan zijn daarvoor verschillende mogelijkheden.

Duurzaamheidsloket Noord Veluwe

Hier krijg je informatie en advies op het gebied van onder andere energiebesparing en de verduurzaming van je organisatie. Lees meer op Duurzaamheidsloket Noord Veluwe.

Energieke regio

Stichting Energieke Regio helpt bedrijven met het verduurzamen van hun gebouwen, waaronder ook maatschappelijke organisaties, verenigingen van eigenaars en woningbouwcorporaties. Zij betrekken daarbij de maatschappelijke, financiële, wettelijke en comfortaspecten. Lees meer op Energiekeregio.nl.

Voordat je energie kunt besparen, moet je als organisatie soms eerst investeren. Die investering verdient zich op terug, maar veel maatschappelijke organisaties hebben niet de financiële middelen voor de investering. Gelukkig is het mogelijk om financiële ondersteuning te krijgen. Hieronder vind je een overzicht van de mogelijkheden. Lees meer over subsidies en financiering op rvo.nl.

Investeringssubsidie duurzame energie (ISDE)

Wil je voor je gebouw een of meer warmtepompen of zonneboilers kopen? Kijk dan of je gebruik kunt maken van de ISDE. Daarmee krijg je een deel van de aanschafkosten terug. Zo kun je je pand duurzaam verwarmen tegen lagere kosten. Lees meer hierover op rvo.nl.

Een zonnepaneleninstallatie van een zakelijke gebruiker, school en vereniging komt vanaf januari in aanmerking voor subsidie, zodra deze een vermogen heeft van ten minste 15 kilowattpiek en maximaal 100 kilowattpiek (circa 50 – 300 panelen). Daarnaast moet de installatie aangesloten zijn via een kleinverbruikersaansluiting van 3*80 ampère. De subsidie bedraagt 125 euro per kilowattpiek. In de praktijk is dit circa 25% van de aanschafwaarde. Meer informatie en aanvragen: rvo.nl.

Stimulering bouw en onderhoud van sportaccommodaties

Via deze subsidieregeling kun je 35% gesubsidieerd krijgen voor maatregelen met betrekking tot toegankelijkheid en energiebesparing. Lees meer hierover op de website Dus-i.nl.

Aanpassingen gemeenschapsvoorziening

Beheer je een gemeenschapsvoorziening zoals een dorpshuis en wil je maatregelen nemen die energie besparen of opwekken? Dan kun je bij de provincie Gelderland subsidie aanvragen. De subsidie bedraagt maximaal 50% van de kosten van het plan. Het subsidiebedrag voor de toegankelijkheids- en energiemaatregelen ligt tussen €10.000,- en €50.000,-.

Sportlening BNG Duurzaamheidsfonds

Sportverenigingen kunnen bij het BNG Duurzaamheidsfonds een Sportlening aanvragen voor de verduurzaming van hun accommodatie. Het rentetarief van deze lening is 1,95%. Lees meer hierover op BNGDuurzaamheidsfonds.nl.

Energiebespaarlening

De Energiebespaarlening zorgt ervoor dat je de kosten voor bijvoorbeeld zonnepanelen of isolatie niet in een keer hoeft te betalen en is ook beschikbaar voor VvE’s en scholen. Het idee is dat je met de besparing op energiekosten de lening aflost. Op een aantal punten verschilt deze lening met de hierboven genoemde duurzaamheidslening. Zo is het met de Energiebespaarlening niet mogelijk alleen in zonnepanelen te investeren. Lees meer hierover op Energiebespaarlening.nl.

De Renovatieversneller

Woningcorporaties (maar ook VvE’s en woningeigenaren) kunnen deze subsidieregeling gebruiken voor het grootschaliger verduurzamen van wijken. Deze subsidie kan ook ingezet worden voor het aardgasvrij maken van wijken. De hoogte van de subsidie is maximaal €7,5 miljoen euro per deelnemer en maximaal €10 miljoen euro per project. Lees meer hierover op Renovatieversneller.nl.

Leefbaarheid, aanpassingen gemeenschapsvoorziening

De provincie verleent subsidies aan beheerders van gemeenschapsvoorzieningen (zoals een dorpshuis), als zij bijvoorbeeld energiebesparende maatregelen willen nemen. Kijk voor meer informatie op gelderland.nl.

Europese subsidies

Als organisatie kun je op verschillende manieren een EU-subsidie aanvragen, bijvoorbeeld voor de Europese Structuur- en Investeringsfondsen (ESI-fondsen). Waar je de aanvraag moet indienen, hangt af van de subsidieregeling. Lees meer hierover op Rijksoverheid.nl.

Stimulering energiebesparing

Wil je externe deskundigen inhuren voor het werven van bedrijven/instellingen en het begeleiden van deze bedrijven/instellingen bij de inventarisatie van maatregelen aan de hand van een energiescan? Bedrijfscollectieven kunnen subsidie aanvragen. Een bedrijfscollectief is een samenwerkingsverband van bedrijven of instellingen, bijvoorbeeld ondernemersverenigingen, parkmanagementorganisaties of brancheorganisaties. Als doelgroep heeft het collectief in ieder geval de aangesloten bedrijven of instellingen.

Je kunt subsidie aanvragen voor het inhuren van externe deskundigen. Deze deskundigen helpen een plan van aanpak uit te voeren. Dit plan is gericht op werven voor, coördineren van, evalueren van en communiceren over de energiescan. Ook kunnen deskundigen begeleiden bij het in kaart brengen van maatregelen, met behulp van de energiescan die uitgaat van de Erkende Maatregelenlijst. Dit biedt inzicht in de kosten en terugverdientijd van de wettelijk verplichte maatregelen, en op welke termijn deze kunnen worden uitgevoerd.

De gemeente Nunspeet werkt ook aan het verduurzamen van de gemeentelijke en maatschappelijke gebouwen. Dat doen we bijvoorbeeld bij het gemeentehuis, de gemeentewerf, begraafplaatsen, brandweerkazernes, schaapskooien en hertenkampen, scholen, zorginstellingen, buurthuizen, het zwembad, (sport)verenigingen, culturele centra en kerken.

Bij de verduurzaming hebben we vooral aandacht voor energiebesparing en energieopwekking. Dat heeft al tot de volgende resultaten geleid:

• Proactieve bouwplantoets: bij vergunningaanvragen rondom woningen wordt meteen meegedacht en gewezen op mogelijkheden voor mogelijkheden om energie te besparen en/of op te wekken.
• Energiescans: de gemeente Nunspeet heeft via energiescans en andere onderzoeken uitgezocht welke energiebesparende maatregelen we op korte termijn kunnen uitvoeren. Denk aan de vervanging van het glas en roosters in het gemeentehuis. Ook alle bestaande scholen krijgen zo’n scan (als ze niet in een IKC gaan of nieuwbouw krijgen).
• De cv-installatie van het gemeentehuis is aan vervanging toe. Onderzocht wordt welk alternatief het beste invulling geeft aan onze doelstellingen.
• De beglazing van het gemeentehuis is vervangen door HR++ glas. Hiermee wordt jaarlijks veel energie en CO₂-uitstoot bespaard. De komende jaren meten wij hoeveel de besparing precies is.
• Aanwezigheidsdetectie: in de gemeentelijke gebouwen gebruiken we sensoren die zien of er mensen aanwezig zijn in een ruimte. Zo blijft led-verlichting nooit langer aan dan nodig.
• Led-verlichting: de gemeentewerf is voorzien van energiezuinige led-verlichting. We kijken ook of we in de openbare ruimte led-verlichting hebben en gaan dit verder uitbreiden.

Met deze plannen besparen we 80.000 kWh (elektra) en ongeveer 7.700 m³ (gas) per jaar. Dat staat gelijk aan 66 ton CO₂. Ter vergelijking: een gemiddeld huishouden stoot ongeveer 8 ton per jaar uit door energie in huis en vervoer.